अर्ध चंद्रासन म्हणजे काय ? (What Is Ardha Chandrasana / Half Moon Pose ?) । अर्ध चंद्रासन करण्याचे फायदे (Health Benefits Of Ardha Chandrasana Aka Half Moon Pose) । अर्ध चंद्रासन करण्याचा योग्य मार्ग (How To Do Ardha Chandrasana Aka Half Moon Pose With Right Technique And Posture) । अर्ध चंद्रासन करण्याची पद्धत (Step by Step Instructions) । अर्ध चंद्रासन करण्यापूर्वी लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी (Important Notes) । अर्ध चंद्रासन करण्यापूर्वी ही आसने करा. । अर्ध चंद्रासन केल्यानंतर ही आसने करा. । निष्कर्ष (Conclusion) ।
।। नमस्कार जय महाराष्ट्र ।।
अर्ध चंद्रासन (Ardha Chandrasana-Half moon)
भारताची योग परंपरा हजारो वर्ष जुनी आहे.
भारताची धार्मिक श्रद्धा योगामध्येही दिसून येते. सर्व योगासनांमध्ये केवळ निसर्गाप्रती समर्पणच नाही तर त्याबद्दल आदराची भावनाही दिसून येते. म्हणूनच बहुतेक योगासने निसर्गात असलेल्या गोष्टींपासून प्रेरणा घेतात.
भारतात सूर्य आणि चंद्राला नमस्कार करण्याचीही परंपरा आहे. या कारणास्तव, भारतातील महान योगगुरूंनी सूर्यनमस्कार आणि चंद्र नमस्कार योग देखील तयार केले आहेत. ही योगासने शरीर आणि मनासाठी खूप फायदेशीर मानली जातात. आता शास्त्रज्ञांनीही हे फायदे मान्य केले आहेत.
असेच एक योग आसन जे शरीर आणि मनासाठी फायदेशीर आहे ते म्हणजे अर्ध चंद्रासन. हे योग आसन चंद्रासनाचे रूप मानले जाते. हे मध्यवर्ती स्तराचे किंवा मध्यम अडचणीचे योग आसन आहे. नवीन योगींना याचा सराव करण्याचा सल्ला दिला जात नाही.
या लेखात आम्ही तुम्हाला अर्ध चंद्रासन म्हणजे काय, अर्ध चंद्रासन करण्याचे फायदे, ते करण्याची योग्य पद्धत, पद्धत आणि खबरदारी सांगणार आहोत.
अर्ध चंद्रासन म्हणजे काय ? (What Is Ardha Chandrasana / Half Moon Pose ?)
जगातील जवळजवळ सर्व प्राचीन संस्कृतींमध्ये असे मानले जाते की सूर्य आणि चंद्राच्या उर्जेचा शरीरावर परिणाम होतो. म्हणूनच जगभरातील सर्व कॅलेंडर सूर्य आणि चंद्राच्या हालचालींच्या आधारावर बनवले गेले आहेत.
अर्ध चंद्रासन हे हठयोगातील अत्यंत महत्त्वाचे आसन आहे. या योग आसनात शरीर अर्ध चंद्राच्या आकारात येते. सप्तमीच्या आसपास चंद्राची ही अवस्था असते, म्हणजेच चंद्र अर्धाच प्रकाशित असतो.
भारतीय वैद्यकशास्त्र असो वा प्राचीन चिनी वैद्यकशास्त्र, या सर्वांमध्ये दोन मुख्य ऊर्जा शरीरात वसलेल्या मानल्या जातात. भारतात या ऊर्जेला सूर्य आणि चंद्राची ऊर्जा म्हणतात.
तर, चिनी आणि जपानी लोक याला यिन आणि यांग ऊर्जा म्हणतात. या दोन्ही प्रकारच्या ऊर्जेचा उद्देश शरीर आणि मनाचा समतोल राखणे हा आहे.
अर्ध चंद्रासनाचा उद्देश शरीर आणि मन यांच्यात संतुलन निर्माण करून ऊर्जा संतुलित करणे हा आहे. हे आसन करताना शरीराचा समतोल फक्त पाय आणि हात यांच्यामध्ये राहतो. हे शरीराला आश्चर्यकारक संतुलन आणि सामर्थ्य देते.
अनेक योगशैलींमध्ये अर्ध चंद्रासन वेगळ्या पद्धतीने केले जाते. पण मुळात ते हठयोगाचे आसन मानले जाते. हे आसन केल्याने शरीराला संतुलन राखण्याची अद्भुत शक्ती मिळते. पण हे आसन नवीन योगींसाठी नाही.
अर्ध चंद्रासन हे मुख्यतः हठयोगाचे आसन मानले जाते. हे आसन मध्यम किंवा मध्यम स्तरावरील योगींसाठी डिझाइन केलेले आहे. हे आसन चंद्रासनाचे रूप मानले जाते.
अर्ध चंद्रासन हा संस्कृत शब्द आहे. हा शब्द प्रामुख्याने 3 शब्द एकत्र करून तयार करण्यात आला आहे. पहिल्या शब्दाचा अर्थ अर्धा असा होतो. दुसरा शब्द चंद्र म्हणजे चंद्र.
तर तिसरा शब्द आसन म्हणजे एखाद्या विशिष्ट स्थितीत बसणे, पडणे किंवा उभे राहणे अशी मुद्रा, स्थिती किंवा मुद्रा.
अर्ध चंद्रासनाला इंग्रजी भाषेत हाफ मून पोज असेही म्हणतात. ३० ते ६० सेकंद अर्ध चंद्रासन करण्याचा सल्ला दिला जातो. हे सराव मध्ये एकदा पुनरावृत्ती केले जाऊ शकते.
अर्धचंद्रासनाचा सतत अभ्यास करून,
बाइसेप्स और ट्राईसेप्स (Biceps and Triceps)
कोर / एब्स (Core / Abs)
हैमस्ट्रिंग्स (Hamstrings)
हिप्स (Hips)
क्वाड्रिसेप्स (Quadriceps)
अधिक मजबूत होतात आणि त्यांना उत्कृष्ट स्ट्रेच देखील मिळतो.
अर्ध चंद्रासन करण्याचे फायदे (Health Benefits Of Ardha Chandrasana Aka Half Moon Pose) :
अर्ध चंद्रासनाने पाय आणि पाय मजबूत होतात.
हे घोट्याला, हॅमस्ट्रिंग्स आणि वासरांना ताकद देते.
अर्ध चंद्रासन हिप्स , छाती आणि खांदे उघडते.
छाती आणि शरीर मजबूत आणि चांगले बनवते.
शरीराला योग्य टोनमध्ये आणण्यास मदत करते.
मान, पाठ आणि पोटाचे स्नायू ताणले जातात.
तसेच 6 पॅक ऍब्स बनविण्यात मदत होते.
पाचक ग्रंथींना उत्तेजित करते.
पेल्विक स्नायूंना ताकद देते.
पाठदुखीची समस्या प्रभावीपणे हाताळते.
मान, खांदे आणि गुडघे यांचा कडकपणा कमी होतो.
अर्ध चंद्रासन करण्याचा योग्य मार्ग (How To Do Ardha Chandrasana Aka Half Moon Pose With Right Technique And Posture) :
अर्ध चंद्रासनाचा सराव हळूहळू वाढवा.
अस्वस्थ वाटत असल्यास या आसनाचा सराव करू नका.
खांद्यावर किंवा गुडघ्यांवर कधीही दबाव आणू नका.
तुम्ही उबदार झाला आहात आणि तुमचे मुख्य स्नायू सक्रिय असल्याची खात्री करा.
तुम्हाला अस्वस्थता किंवा वेदना वाटत असल्यास, स्वतःवर कोणताही दबाव आणू नका.
हळूहळू आसनाचा सराव थांबवा आणि विश्रांती घ्या.
एखाद्या योग्य योगगुरूच्या देखरेखीखाली प्रथमच आसनाचा सराव करा.
अर्ध चंद्रासन करण्याची पद्धत (Step by Step Instructions) :
- त्रिकोनासनात योग चटईवर उभे राहा.
- उजवा पाय पुढे असेल.
- उजवा गुडघा वाकवा. आणि डावा हात नितंबावर आणा.
- उजवा हात उजव्या पायाच्या समोर जमिनीवर आणा.
- हात खांद्याच्या खाली असावेत.
- सुमारे एक फूट समोर ठेवा.
- आपल्या उजव्या पायाच्या उजवीकडे 5 किंवा 6 इंच ठेवा.
- आपला हात वाकवा जेणेकरून फक्त आपली बोटे जमिनीवर राहतील.
- डावा पाय उचलताना उजवा पाय सरळ करण्यास सुरुवात करा.
- डावा पाय शक्य तितका सरळ ठेवताना.
- डावा नितंब उजव्या नितंबाच्या वर आणून नितंब उघडा.
- डावा पाय सरळ आणि जमिनीला समांतर आणा.
- तुमच्या पायाची बोटे वर दाखवून तुमचा डावा पाय वाकवा.
- उजवा पाय संतुलित झाल्यावर डावा पाय वर हलवा.
- आपल्या उजव्या आणि डाव्या हातांनी जमिनीवर लंब असलेली सरळ रेषा बनवा.
- सुमारे पाच श्वासोच्छ्वास शिल्लक ठेवा.
- यानंतर सामान्य होतात.
अर्ध चंद्रासन करण्यापूर्वी लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी (Important Notes)
अर्ध चंद्रासनाचा सराव सकाळीच करावा.
संध्याकाळी आसन करण्यासाठी, किमान 4 ते 6 तास आधी जेवण करा.
आसन करण्यापूर्वी तुम्ही शौच केले पाहिजे आणि तुमचे पोट पूर्णपणे रिकामे असावे.
अर्ध चंद्रासन करताना कोणती खबरदारी घ्यावी (Precautions for Ardha Chandrasana Or Half Moon Pose) :
जर तुम्हाला खालील समस्या असतील तर अर्ध चंद्रासनाचा सराव टाळा.
मणक्यात दुखत असल्यास हे आसन करू नका.
गंभीर आजारातही हे आसन करू नये.
अतिसार आणि दमा असल्यास हे आसन करू नका.
मान दुखत असल्यास अर्ध चंद्रासन करू नये.
जर तुम्हाला खांदे दुखत असतील तर हात वर करू नका.
गुडघेदुखी किंवा संधिवात असल्यास, भिंतीचा आधार घेऊनच सराव करा.
हृदय आणि उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी हे आसन करू नये.
सुरुवातीला अर्ध चंद्रासन योग प्रशिक्षकाच्या देखरेखीखालीच करा.
एकदा तुमचे संतुलन झाले की तुम्ही हे आसन स्वतः करू शकता.
अर्ध चंद्रासनाचा सराव करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला अवश्य घ्या.
अर्ध चंद्रासन करण्यापूर्वी ही आसने करा.
सूर्यनमस्कार (Surya Namaskara)
विरभद्रासन-१ (Virabhadrasana -1)
अर्ध चंद्रासन केल्यानंतर ही आसने करा.
ताडासन (Tadasana)
सवासना (Savasana).
निष्कर्ष (Conclusion) :
अर्ध चंद्रासन हे योगशास्त्रातील एक अतिशय चांगले आसन आहे. निरोगी शरीरातच निरोगी मन वसते. अर्ध चंद्रासन केवळ चयापचय सक्रिय करत नाही तर तुमचे मन स्थिर ठेवण्यास देखील मदत करते.
आजच्या जगात संतुलन राखणे ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. अर्ध चंद्रासन तुमच्या शरीरातील संतुलनाशी संबंधित हा गुण विकसित करण्यात मदत करतो. अर्ध चंद्रासनाचा सराव करण्यासाठी, तुमचे पाय आणि चतुष्पाद संपूर्ण शरीराचे भार सहन करू शकतील इतके मजबूत असले पाहिजेत.
सर्वप्रथम तुम्हाला तुमच्या मनातील भीती दूर करावी लागेल की तुम्ही सराव करताना पडू शकता. जरी आपण पडलो तरीही, दीर्घ श्वास घ्या, आपल्या प्रयत्नांसाठी स्वतःची प्रशंसा करा आणि पुन्हा सराव करा. सुरुवातीच्या टप्प्यात हे आसन करण्यासाठी योग्य योग शिक्षकाचे मार्गदर्शन जरूर घ्या.