धृतराष्ट्र जन्मापासूनच आंधळा होता । एक श्राप । आंधळा असल्यामुळे पांडू धृतराष्ट्राच्या आधी राजा झाला. । गांधारच्या राजकन्येशी विवाह । धृतराष्ट्राने गांधारीच्या कुटुंबाचा वध केला होता ।
।। नमस्कार जय महाराष्ट्र ।।
धृतराष्ट्र : Dhritarashtra
महाभारतात धृतराष्ट्र आंधळा होता, पण पूर्वजन्मात मिळालेल्या शापामुळे त्यांना हे अंधत्व आले. धृतराष्ट्रानेच गांधारीच्या कुटुंबाचा वध केला. पण त्याला आंधळा होण्याचा शाप का मिळाला आणि त्याने त्याची पत्नी गांधारीच्या कुटुंबाला का मारले? चला जाणून घेऊया धृतराष्ट्राशी संबंधित अशा काही खास गोष्टी-
धृतराष्ट्राला भीमाला मारायचे होते
भीमाने धृतराष्ट्राचे प्रिय पुत्र दुर्योधन आणि दुशासन यांना निर्दयपणे मारले होते, त्यामुळे धृतराष्ट्राला भीमालाही मारायचे होते. युद्ध संपल्यावर युधिष्ठिर, भीम, अर्जुन, नकुल आणि सहदेव महाराज श्रीकृष्णांसह धृतराष्ट्राला भेटायला आले. युधिष्ठिराने धृतराष्ट्राला प्रणाम केला आणि सर्व पांडवांनी त्यांची नावे घेऊन प्रणाम केला. भीमाचा नाश करायचा आहे हे महाराजांचे मन श्रीकृष्णाला आधीच समजले होते. धृतराष्ट्राने भीमाला आलिंगन देण्याची इच्छा व्यक्त केल्यावर श्रीकृष्णाने लगेच भीमाच्या जागी भीमाची लोखंडी मूर्ती पुढे सरकवली. धृतराष्ट्र खूप शक्तिशाली होता, रागाच्या भरात त्याने लोखंडाची बनवलेली भीमाची मूर्ती दोन्ही हातांनी पकडून मूर्तीची मोडतोड केली.
मूर्ती तोडल्यामुळे त्याच्या तोंडातून रक्त येऊ लागले आणि तो जमिनीवर पडला. काही वेळाने त्याचा राग शांत झाला आणि भीम मेल्याचे त्याला समजले आणि तो रडू लागला. तेव्हा श्रीकृष्णाने महाराजांना सांगितले की भीम जिवंत आहे, तुम्ही जी भीमाच्या आकाराची मूर्ती तोडली होती. अशा प्रकारे श्रीकृष्णाने भीमाचे प्राण वाचवले.
धृतराष्ट्र जन्मापासूनच आंधळा होता
महाराज शंतनू आणि सत्यवती यांना विचित्रवीर्य आणि चित्रांगद असे दोन पुत्र होते. चित्रांगद लहान वयातच युद्धात मरण पावला. यानंतर भीष्माने विचित्रवीर्य यांचा काशी, अंबिका आणि अंबालिका या राजकन्यांशी विवाह केला. लग्नानंतर काही काळातच विचित्रवीर्य यांचाही आजारपणामुळे मृत्यू झाला. अंबिका आणि अंबालिका निपुत्रिक होत्या, त्यामुळे कौरव वंशाची आणखी प्रगती कशी होईल हा प्रश्न सत्यवतीला भेडसावत होता.
सत्यवतीने महर्षी वेदव्यास यांना राजवंश पुढे नेण्यासाठी उपाय विचारला. मग वेदव्यासाने आपल्या दैवी शक्तींनी अंबिका आणि अंबालिका यांच्यापासून मुले उत्पन्न केली. महर्षींच्या भीतीने अंबिकेने डोळे मिटले होते, त्यामुळे धृतराष्ट्राने तिच्या आंधळ्या मुलाच्या रूपात जन्म घेतला. दुसरी राजकुमारी अंबालिका देखील महर्षींना घाबरली होती आणि तिचे शरीर फिकट झाले होते आणि म्हणून तिचे मूल पांडू होते. पांडू जन्मापासूनच अशक्त होता. दोन राजकन्यांनंतर महर्षी वेद व्यास यांनीही एका दासीवर शक्तिपात केला होता. त्या दासीपासून महात्मा विदुरांचा जन्म झाला.
एक श्राप
धृतराष्ट्र हा त्याच्या मागील जन्मी अत्यंत दुष्ट राजा होता. एके दिवशी त्याने एक हंस आपल्या मुलांसह नदीत आरामात फिरताना पाहिला. त्याने हंसाचे डोळे काढावे आणि त्याची बाळे मारावीत असा आदेश दिला. त्यामुळे पुढील जन्मात तो आंधळा झाला आणि त्याचे पुत्रही त्या हंसप्रमाणेच मरण पावले.
आंधळा असल्यामुळे पांडू धृतराष्ट्राच्या आधी राजा झाला.
धृतराष्ट्र, पांडू आणि विदुर यांच्या संगोपनाची जबाबदारी भीष्मांवर होती. तिन्ही मुले मोठी झाल्यावर त्यांना शिक्षण घेण्यासाठी पाठवण्यात आले. धृतराष्ट्र लष्करी कौशल्यात, पांडू धनुर्विद्येत तर विदुर धर्म आणि धोरणात पारंगत झाला. तिन्ही मुलगे मोठे झाल्यावर मोठा मुलगा धृतराष्ट्राला नव्हे तर पांडूला राजा बनवण्यात आले कारण धृतराष्ट्र आंधळा होता आणि विदुर हा दासीचा मुलगा होता. पांडूच्या मृत्यूनंतर धृतराष्ट्राला राजा करण्यात आले. आपल्यानंतर युधिष्ठिर राजा व्हावा अशी धृतराष्ट्राची इच्छा नव्हती, तर त्याचा मुलगा दुर्योधन राजा व्हावा अशी त्याची इच्छा होती. या कारणास्तव तो पांडवपुत्रांकडे दुर्लक्ष करत राहिला.
गांधारच्या राजकन्येशी विवाह
भीष्माने धृतराष्ट्राचा विवाह गांधारची राजकन्या गांधारीशी केला. लग्नापूर्वी गांधारीला धृतराष्ट्र अंध असल्याचे माहीत नव्हते. गांधारीला जेव्हा हे कळले तेव्हा तिनेही डोळ्यावर पट्टी बांधली. आता नवरा बायको दोघेही आंधळ्यासारखे झाले होते. धृतराष्ट्र आणि गांधारी यांना शंभर मुलगे आणि एक मुलगी होती. दुर्योधन हा सर्वात मोठा आणि प्रिय पुत्र होता. धृतराष्ट्र दुर्योधनावर खूप मोहित झाला होता. या आसक्तीमुळे दुर्योधनाच्या चुकीच्या कृत्यावरही तो गप्प राहिला. दुर्योधनाच्या चुकीच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी तो सदैव तत्पर असायचा. ही आसक्ती संपूर्ण राजवंशाच्या नाशाचे कारण बनली.
धृतराष्ट्राने गांधारीच्या कुटुंबाचा वध केला होता
धृतराष्ट्राचा विवाह गांधार देशाच्या गांधारीशी झाला होता. गांधारीच्या कुंडलीत दोष असल्यामुळे एका ऋषींच्या सल्ल्यानुसार तिचा पहिला विवाह बकरीशी झाला. नंतर त्या बकऱ्याचा बळी देण्यात आला. गांधारीच्या लग्नाच्या वेळी ही गोष्ट लपवण्यात आली होती. धृतराष्ट्राला जेव्हा हे कळले तेव्हा त्याने गांधारचा राजा सुबाला आणि त्याच्या 100 पुत्रांना कैद केले आणि त्यांच्यावर खूप अत्याचार केले.
एकामागून एक सुबलाची सर्व मुले मरू लागली. त्यांना फक्त मूठभर भात खायला देण्यात आला. सुबालाने तिचा धाकटा मुलगा शकुनीला सूड घेण्यासाठी तयार केले. प्रत्येकजण आपल्या वाट्याचा तांदूळ शकुनीला देत असे जेणेकरून तो टिकून राहावा आणि कौरवांचा नाश होईल. तिच्या मृत्यूपूर्वी सुबालाने धृतराष्ट्राला शकुनीला सोडण्याची विनंती केली, जी धृतराष्ट्राने मान्य केली. सुबालाने शकुनीला त्याच्या पाठीचा कणा फासेत बदलण्यास सांगितले, जे कौरव वंशाच्या नाशाचे कारण बनले.
शकुनीने हस्तिनापुरातील सर्वांचा विश्वास जिंकला आणि 100 कौरवांचा संरक्षक बनला. त्याने दुर्योधनाला युधिष्ठिराच्या विरोधात भडकवलंच पण महाभारताच्या युद्धाचा आधारही बनवला. आणि धृतराष्ट्र वनात गेला
युद्धानंतर धृतराष्ट्र आणि गांधारी एकाच महालात पांडवांसह राहू लागले. भीम अनेकदा धृतराष्ट्राला अशा गोष्टी सांगत असे जे त्याला आवडत नसे. भीमाच्या अशा वागण्याने धृतराष्ट्र अत्यंत दुःखी झाला. त्यांनी हळुहळू दोन दिवसातून किंवा चार दिवसांतून एकदाच अन्न खायला सुरुवात केली. अशातच पंधरा वर्षे निघून गेली. मग एके दिवशी धृतराष्ट्राच्या मनात त्यागाची भावना निर्माण झाली आणि तो गांधारीसह वनात गेला.