वाराणसीचे गूढ सौंदर्य: नमो घाट : The Mystical Beauty of Varanasi: Namo Ghat । नमो घाट वाराणसी : (Namo Ghat Varanasi) । वाराणसीच्या पवित्र नमो घाटाचा प्रवास : A Journey into Varanasi’s Sacred Namo Ghat । नमो घाटाची निर्मिती : The Making of Namo Ghat । नमो घाटाच्या विस्मयकारक दृश्यांचा सामना करण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ : Best Time to Encounter the Stunning Scenery of Namo Ghat । नमो घाटावर कसे जायचे : How to Reach Namo Ghat । नमो घाटाजवळ एक्सप्लोर करण्याची ठिकाणे : Places to Explore near Namo Ghat ।
।। नमस्कार जय महाराष्ट्र ।।
नमो घाट वाराणसी : (Namo Ghat Varanasi)
भारताचे सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक हार्टलँड एक्सप्लोर करणे: वाराणसी
वाराणसी, चकाचक मोहिनीने भरलेले शहर कोणत्याही परिचयाची गरज नाही. जर तुम्ही शांतता आणि आंतरिक शांततेची कदर करत असाल तर हे ठिकाण सर्वोत्तम आहे. स्वर्गाबद्दल सर्वांनी ऐकले आहे, परंतु जर तुम्हाला ते पृथ्वीवर अनुभवायचे असेल तर तुम्ही वाराणसीला भेट दिली पाहिजे. तुम्ही विविध धार्मिक विधींमध्ये भाग घेऊ शकता आणि येथे देवांची उपस्थिती अनुभवू शकता. अशा विविध कारणांसाठी जगभरातून पर्यटक तेथे येतात. केवळ वाराणसीमध्ये राहण्यासाठीच नाही, तर हिंदूंचा विश्वास आहे की या पवित्र शहरात त्यांचा मृत्यू झाला तर ते पुनर्जन्माच्या अंतहीन चक्रातून मुक्त होतील. धार्मिक महत्त्वाव्यतिरिक्त, वाराणसीमध्ये अन्वेषण करण्यासारखे बरेच काही आहे. या पवित्र शहरातील प्रमुख पर्यटन आकर्षणांपैकी एक म्हणजे नव्याने बांधलेला “नमो घाट”. चला हे सुंदर ठिकाण तपशीलवार पाहूया.
वाराणसीचे गूढ सौंदर्य: नमो घाट : The Mystical Beauty of Varanasi: Namo Ghat
या पवित्र नगरीत 84 घाट आहेत. वाराणसीत दररोज हजारो लोक गंगेच्या घाटावर जातात. ‘खिडकिया घाट’ पुनर्बांधणी करून ‘नमो घाट’ म्हणून ओळखला जातो. वाराणसीतील नमो घाट आता शहरातील 85 वा घाट आहे.
या घाटातील सर्वात लक्षवेधी घटक म्हणजे हाताने घडवलेले भव्य शिल्प. ‘नमस्ते’ मध्ये हात बांधलेल्या तीन भव्य शिल्पांमुळे ते पर्यटकांचे आकर्षण बनले आहे. नमो ही आपल्या संस्कृतीची अभिव्यक्ती आहे ज्यामध्ये आपण आपल्या तळहात जोडून आणि “नमस्ते” म्हणत पाहुण्यांचे स्वागत करतो. हाताची घडी घातलेली शिल्पे ही घाटाची नवी ओळख बनली. ते काशीच्या भूमीवर आपल्या पाहुण्यांचे स्वागत करताना दिसतात.
नमो घाट हा काशीचा पहिला घाट आहे ज्याला जल, जमीन आणि हवेने प्रवेश करता येतो. शहराला नवीन काशीचे स्वरूप दिसते, जे अनेक अभ्यागतांना आकर्षित करते. त्याची किमान आतील रचना आणि पारंपारिक काशी भिंतीवरील चित्रे आधुनिकता आणि वारसा या दोन्ही गोष्टींची हवा फेकून देतात. वाराणसीला भेट देणाऱ्यांना आपल्या संस्कृतीचे दृश्य प्रतिनिधित्व आणि त्यांच्याबद्दलचा आदर येथे दिसेल.
वाराणसीच्या पवित्र नमो घाटाचा प्रवास : A Journey into Varanasi’s Sacred Namo Ghat
त्याचे नाव, नमो, ज्याचा अर्थ नमस्ते मुद्रा देखील आहे, हे आपले प्रिय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नावावरून घेतले गेले आहे.
या घाटात अनेक सुधारणा करण्यात आल्या आहेत, ज्यात स्मृतीचिन्ह आणि स्थानिक कलाकृतींची दुकाने असलेला प्लाझा, जमिनीच्या पातळीवर वाहनांसाठी सीएनजी फिलिंग स्टेशन आणि नदीकाठावरील बोटी, बोटींना बसण्यासाठी आणि सोडण्यासाठी जेट्टी आणि सूचना आणि प्रकाश व्यवस्था यांचा समावेश आहे. येथे, विद्यार्थ्यांना भटकंती, व्यायाम आणि योगासने तसेच जल साहसी क्रियाकलापांसाठी जागा उपलब्ध असेल. याव्यतिरिक्त, एक ओपन थिएटर, एक लायब्ररी, बनारसी पाककृती असलेले फूड कोर्ट आणि एक बहुमुखी व्यासपीठ असेल ज्याचा उपयोग हेलिपॅड म्हणून किंवा इतर कार्यक्रम आयोजित करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. वृद्ध आणि दिव्यांगांच्या फायद्यासाठी नदीच्या सर्व मार्गावर एक रॅम्प बांधण्यात आला आहे. दिव्यांगजन आपली व्हीलचेअर रस्त्यावरून या घाटावर फिरू शकतात किंवा माँ गंगाजवळ ठेवू शकतात. इतर कोणताही घाट दिव्यांग व्यक्तींकडे तितकेच लक्ष देत नाही हे अद्वितीय आहे.
गंगा स्वच्छ करण्यासाठी, सीएनजी बोटींसाठी घाटाजवळ गेल इंडियाने तरंगते सीएनजी स्टेशन बांधले आहे. याव्यतिरिक्त, आसपासची इतर शहरे पाहण्यासाठी जहाज घेणे शक्य होईल. अर्धा किलोमीटर लांब, नमो घाटावर मेक इन इंडिया आणि लोकलसाठी व्होकलच्या जाहिराती आहेत. भिंतींवर कॅफे, प्लॅटफॉर्म आणि भित्तीचित्रे आहेत जी काशीचा सांस्कृतिक भूतकाळ दर्शवतात. काशी विश्वनाथ धाम येथील “सुगम दर्शन” ची तिकिटे देखील येथे उपलब्ध असतील आणि यात्रेकरूंना जेटीपासून काशी विश्वनाथ धामपर्यंत बोटीने प्रवास करण्याचा पर्याय असेल. या स्थानामध्ये आता पार्किंग स्पॉट्स, एक खेळाचे मैदान आणि चित्रे क्लिक करण्यासाठी एक क्षेत्र आहे.
नमो घाटाची निर्मिती : The Making of Namo Ghat
2019 मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते पायाभरणी करून खिडकीया घाटाच्या जीर्णोद्धाराची अधिकृत सुरुवात झाली. हात जोडलेली शिल्पे बांधण्यात आल्यानंतर घाटाचे नामकरण “नमस्ते” करण्यात आले. सुमारे 21,000 चौरस मीटर क्षेत्रफळ असलेल्या या घाटाची किंमत रु. 34 कोटी.
वाराणसी स्मार्ट सिटी लिमिटेडचे मुख्य महाव्यवस्थापक डी वासुदेवन म्हणाले की, टप्पे II आणि III चे बांधकाम पूर्ण झाल्यावर, नमो घाट हा वाराणसीतील गंगा नदीचा सर्वात लांब घाट बनेल, जो भैसासूर घाट (राजघाट) ते आदि केशव घाटापर्यंत 1.71 किमी पसरेल. गंगा आणि वरुणाच्या संगमावर.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी जुलै 2022 मध्ये नमो घाटाचे उद्घाटन करणार होते, एकदा फेज-1 चे बांधकाम पूर्ण झाल्यानंतर, आणि स्वागत हावभाव म्हणून तीन ‘नमस्ते’ (हात जोडलेल्या) च्या पुतळ्या तेथे ठेवण्यात आल्या. तथापि, योजना बदलण्यात आल्या आणि बांधकामाचा अंतिम टप्पा पूर्ण झाल्यावर अधिकृत उद्घाटन होईल असे निश्चित करण्यात आले. नमो घाट प्रकल्पाचा दुसरा आणि शेवटचा टप्पा जूनपर्यंत पूर्ण होईल आणि त्याच वेळी त्याचे औपचारिक उद्घाटन होईल.
नमो घाटाच्या विस्मयकारक दृश्यांचा सामना करण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ : Best Time to Encounter the Stunning Scenery of Namo Ghat
वाराणसीतील दुपार आणि संध्याकाळ ही सर्वात लोकप्रिय वेळ आहे. नमो घाट दिवसाच्या सुरुवातीला किंवा उशिरा सर्वात सुंदर असतो. नमो घाटाला भेट देण्यासाठी सकाळ आणि संध्याकाळ ही सर्वोत्तम वेळ असते कारण हा प्रदेश सर्वात व्यस्त असतो आणि फोटोग्राफीसाठी प्रकाश सर्वात जास्त असतो. घाटाची पुनरुज्जीवन करणारी उर्जा तुम्हाला अनुभवायची असेल तर तुम्ही दिवसा लवकर यावे. पार्क करण्यासाठी भरपूर जागा आहे आणि प्रवेशद्वार सु-चिन्हांकित आणि सुरक्षित आहे. संध्याकाळी पवित्र गंगा नदीचे सौंदर्य पाहून डोळ्यांना खूप आनंद होईल. तथापि, बोटीवरील प्रेक्षणीय स्थळे केकवरील आयसिंगसारखे असेल.
ऋतूचा विचार केल्यास, नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या हिवाळ्यात नमो घाट सर्वात सुंदर असतो. वाराणसीमध्ये, या हंगामात तापमान सुमारे 5 अंश सेल्सिअस ते सुमारे 25 अंश सेल्सिअस असते, ज्यामुळे ते बाह्य क्रियाकलाप आणि पर्यटनासाठी योग्य बनते.
नमो घाटावर कसे जायचे : How to Reach Namo Ghat
नमो घाट राजघाट वाराणसी, उत्तर प्रदेश जवळ आहे. वाहतुकीच्या विविध पद्धतींद्वारे ते सहज उपलब्ध आहे. वाराणसीतील किंवा बाहेरील शहरांतील लोक तेथे सहज पोहोचू शकतात.
रोडवेज: वाराणसीचे इतर प्रादेशिक केंद्रांशी उत्कृष्ट रस्ते कनेक्शन आहेत. वाराणसीमध्ये कॅब, ऑटो, ई-रिक्षा किंवा सायकल-रिक्षाद्वारे नमो घाट सहज उपलब्ध आहे. वाराणसी कॅंट बस स्थानक नमो घाटापासून सुमारे 6 किलोमीटर अंतरावर आहे.
रेल्वेमार्गे: वाराणसी जंक्शन रेल्वे स्टेशन हे शहराला इतर महत्त्वाच्या भारतीय शहरांशी जोडणारे मुख्य शहर स्टेशन आहे. वाराणसी स्टेशनपासून नमो घाटाचे अंतर सुमारे 6 ते 7 किलोमीटर आहे. स्टेशनच्या बाहेर तुम्हाला ऑटो रिक्षा आणि टॅक्सी मिळू शकतात. गंतव्य स्थानावर पोहोचण्यासाठी प्रवासी खाजगी कॅब सेवा देखील वापरू शकतात.
हवाई मार्गाने: लाल बहादूर शास्त्री आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हे वाराणसीचे सर्वात जवळचे विमानतळ आहे. विमानतळावरून नमो घाटावर जाण्यासाठी, तुम्ही एकतर कॅब भाड्याने घेऊ शकता किंवा प्री-पेड टॅक्सी घेऊ शकता. रस्त्याने, NH31 मार्गे वाराणसी विमानतळ आणि नमो घाट दरम्यानचे अंतर 25 किमी आहे. नमो घाटावर जाण्यासाठी अंदाजे ५५ मिनिटे लागतात.
जर तुम्ही प्रवासाचे शौकीन असाल, तर वाराणसी तुमच्या प्रवासाच्या यादीत असले पाहिजे. आधुनिकता आणि वारसा यांचे परिपूर्ण मिश्रण तुम्हाला एक अनोखा आणि अविस्मरणीय अनुभव देईल. प्रवासाच्या शुभेच्छा!!
नमो घाटाजवळ एक्सप्लोर करण्याची ठिकाणे : Places to Explore near Namo Ghat
नमो घाट हे चित्तथरारक दृश्य असलेले पवित्र ठिकाण आहे. तेथे तुम्हाला आंतरिक शांतता आणि ज्ञान मिळेल. नमो घाटाच्या आजूबाजूच्या परिसरात अनेक मनोरंजक प्राचीन मंदिरे आहेत. काशी विश्वनाथ मंदिर, संकट मोचन मंदिर आणि दुर्गा मंदिरासह अनेक सुप्रसिद्ध मंदिरे नमो घाटाच्या अगदी जवळ आढळू शकतात. नमो घाटाजवळ, तुम्हाला अस्सल प्रादेशिक वस्तू आणि वैशिष्ट्यांसह सजीव बाजारपेठा सापडतील. नमो घाटाच्या प्रवासादरम्यान तुम्ही भेट देऊ शकता अशी काही प्रसिद्ध ठिकाणे खाली सूचीबद्ध आहेत:
काशी विश्वनाथ मंदिर: वाराणसीच्या पवित्र शहरातील सर्वात प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक म्हणजे श्री विश्वनाथ मंदिर, ज्याला नवीन विश्वनाथ मंदिर म्हणूनही ओळखले जाते. देव शिवाला समर्पित, मंदिर बनारस हिंदू विद्यापीठाच्या कॅम्पसमध्ये आढळू शकते. श्री विश्वनाथ मंदिर हे नटराज, सरस्वती, माता पार्वती, हनुमान, गणेश, पंचमुखी महादेव आणि नंदी अशा विविध देवी-देवतांना समर्पित असलेल्या अनेक मंदिरांचे घर आहे.
संकट मोचन मंदिर: संकट मोचन येथील हनुमान मंदिर हिंदू धर्मातील सर्वात पवित्र स्थळांपैकी एक आहे. ज्या ठिकाणी तुलसीदासांनी हनुमानाला पाहिले होते त्याच जागेवर संकट मोचन मंदिर बांधल्याचे सांगितले जाते. कॅम्पसमध्ये माकडांचा वावर असल्यामुळे या ठिकाणाला माकड मंदिर म्हणूनही ओळखले जाते. नमो घाट ते संकट मोचन मंदिर हे अंतर अंदाजे ८ किमी आहे.
दुर्गा मंदिर: हिंदू देवी माँ दुर्गा यांना समर्पित, या मंदिराला महत्त्वपूर्ण धार्मिक महत्त्व आहे. १८ व्या शतकात नाटोरच्या राणी भबानी यांनी दुर्गा मंदिराच्या इमारतीची देखरेख केली. मंदिराशेजारी असलेले कुंड (तलाव) गंगा नदीला जोडलेले होते. नमो घाट ते दुर्गा मंदिर हे अंतर अंदाजे ७ ते ८ किमी आहे.
BHU कॅम्पस: वाराणसी या पवित्र शहरात स्थित हे जगप्रसिद्ध बनारस हिंदू विद्यापीठ आहे. हे दक्षिणेला गंगेला लागून आहे आणि वाराणसीच्या बाहेरील बाजूस आहे. वाराणसीतील BHU कॅम्पस 2.7 चौरस किलोमीटरपेक्षा जास्त व्यापलेला आहे. बनारस विद्यापीठाची शैक्षणिक संस्था म्हणून प्रतिष्ठा भारताच्या पलीकडेही आहे. नमो घाट आणि BHU कॅम्पसमधील अंतर अंदाजे 10 ते 11 किमी आहे.
अस्सी घाट: अस्सी घाट हे वाराणसीमधील अभ्यागत आणि स्थानिक दोघांसाठी वारंवार येणारे ठिकाण आहे. मत्स्य पुराण, अग्नि पुराण, कूर्म पुराण, पद्म पुराण आणि काशी खंडासह अनेक प्राचीन हिंदू ग्रंथ अस्सी घाटाचा संदर्भ देतात. नमो घाट ते अस्सी घाट हे अंतर साधारण ७ ते ८ किमी आहे.
एंट्री फी ला परत लादणे : Back lashing the Entry Fee
नव्याने नूतनीकरण केलेल्या घाटात प्रवेश करण्यासाठी प्रति व्यक्ती १० रुपये शुल्क आकारण्याच्या वाराणसीच्या निर्णयावर सोशल मीडियावर अनेकांनी नापसंती व्यक्त केली आहे. तर इतरांनी या परिसरात दररोज येणाऱ्या मोठ्या गर्दीचे नियमन करण्याची गरज निदर्शनास आणून दिली आहे. अवांछित व्यक्तींना रोखण्यासाठी आणि घाटाच्या देखभालीसाठी निधी देण्यासाठी प्रवेश शुल्काची स्थापना करण्यात आल्याचे अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले.
सोशल मीडियातील एका वापरकर्त्याने ट्विट केले की देखभालीसाठी निधी आवश्यक आहे आणि किंमत वाजवी आहे. माजी आमदार आणि काँग्रेसचे राजकारणी अजय राय यांनी यापूर्वी प्रवेश शुल्काबाबत सरकारवर टीका केली होती आणि असे म्हटले होते की पंतप्रधानांच्या मतदारसंघात राहणाऱ्यांना आता घाट आणि उद्यानांमध्ये मुक्तपणे भटकण्यासाठी कर भरावा लागेल. सरकारने देशाची अर्थव्यवस्था “उद्ध्वस्त” केल्यानंतर, त्यांनी “विश्वासाचे व्यापारीकरण” सुरू केले. समाजवादी पक्षाचे प्रवक्ते मनोज राय यांनी आदल्या दिवशी सांगितले की, “आता पैसे दिल्याशिवाय लोक धार्मिक कार्यासाठी माँ गंगेपर्यंत पोहोचू शकणार नाहीत.” सकाळी, काँग्रेस नेते आणि पक्षाच्या संशोधन विभागाचे राष्ट्रीय संयोजक वाराणसीचे रहिवासी गौरव कपूर यांनी प्रवेश तिकिटाचा फोटो ट्विट केला आणि त्याला मूर्खपणाची कृती म्हटले. वाराणसी घाटात प्रवेश करण्यासाठी आता शहराच्या इतिहासात प्रथमच तिकीट आवश्यक आहे. ही चुकीची निवड आहे, आणि ती उलट करणे आवश्यक आहे.
तिकीटावर स्मार्ट सिटी वाराणसीचे चिन्ह होते आणि त्यात म्हटले होते की धारक चार तास राहू शकतो. जनतेकडून प्रचंड धक्काबुक्की आणि विरोधी पक्षांच्या टीकेनंतर तिकीट प्रणाली काही काळासाठी थांबवण्यात आली आहे. मात्र, तरीही स्मार्ट सिटी कंपनी प्रवेश शुल्क आकारत असल्याची माहिती विश्वसनीय सूत्रांकडून मिळाली.