मंधारदेवी काळूबाई मंदिर | Mandhardevi Kalubai Mandir Wai | काळूबाई जत्रा तीर्थक्षेत्र | काळूबाई देवीची अवतार कथा | मांधारदेवी काळूबाई मंदिरात कसे जायचे | मांधारदेवी मंदिर प्रवेश शुल्क | मंधारदेवी काळूबाई दर्शनाच्या वेळा
।। नमस्कार जय महाराष्ट्र ।।
मंधारदेवी काळूबाई मंदिर (Mandhardevi Kalubai Mandir Wai) : (पुणे पर्यटन)
हे मंदिर वाईच्या उत्तरेस २२ किमी अंतरावर आणि महाराष्ट्र राज्यातील सातारा जिल्ह्यातील भोर शहरापासून जवळपास तितक्याच अंतरावर आहे. वाई ते भोरला जोडणारा एक सभ्य राज्य महामार्ग आहे आणि मांढरदेवी घाट म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या डोंगराळ रस्त्याने उजवीकडे वळण घेऊन डोंगरावरील मंदिरापर्यंत जाण्यासाठी सुमारे 3 किमी चालत जावे लागते. वाई, महाबळेश्‍वर, पाचगणी या परिसरातील नजारे पाहण्यासारखे आहेत. पुरंदर किल्ला आणि कृष्णा नदीही पाहता येते.
मंदिर रंगीबेरंगी आणि चमकदार आहे. हे दुकानांनी वेढलेले आहे जेथे कोणीही देवतेसाठी अर्पण खरेदी करू शकतो. मंदिराच्या मागे पार्किंगसाठी मोठी मोकळी जागा आहे. प्रवेश शुल्क (प्रति व्यक्ती) आणि पार्किंगसाठी वेगळे शुल्क भरावे लागेल. सार्वजनिक स्वच्छतागृहे उपलब्ध असूनही ती फारशी स्वच्छ नसतात. जवळपास काही रेस्टॉरंट्स आहेत पण स्वतःचे अन्न आणि पाणी घेऊन जाणे चांगले.
वाई पासून सुमारे 20 किमी अंतरावर असलेल्या या मंदिरातून नयनरम्य पांडवगड किल्ला आणि पुरंदर किल्ला दिसतो. हे मंदिर 400 वर्षांहून अधिक जुने आहे आणि ते छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मराठा राजवटीत बांधले गेले होते अशी स्थानिक मान्यता आहे बांधकामाची तारीख उपलब्ध नाही.जमिनीचे शीर्षक भगवान मंदेश्वर आणि कालेश्वरी देवी यांच्या नावावर आहे. वर्षातील बहुतेक ठिकाणी पर्यटकांची वर्दळ कमी असते.सर्वात जवळील प्राथमिक आरोग्य केंद्र सहा किलोमीटर अंतरावर आहे आणि एक प्रमुख रुग्णालय सातारा शहरात आहे.काळूबाईच्या मूर्तीला दोन चांदीचे मुखवटे आणि रेशीम वस्त्र आहे. मुखवटे गुरव कुटुंबातील सदस्यांनी मिरवणुकीत नेले आहेत, ज्यांना मंदिराचे वंशपरंपरागत संरक्षक म्हणून दिले आहे.
मांढरदेवी मंदिर लहान असुन त्यात सभामंडप आणि मोठा गाभारा आहे. गाभाऱ्यामध्ये चांदीचे सुरेख काम केले आहे. कळस रेखीव असुन त्यावर गाय, सिंह यांच्या मुर्ति बसविलेल्या आहेत. मंदीर पुर्वाभिमुख असुन मंदिरासमोर दिपमाळ आहेत. मुख्य मंदिराभोवती गोंजीबुवा, मांगीरबाबा, अशी देवी सेवक व राखणदार यांची मंदिरे आहेत.तसेच मुख्य मंदिरासमोरिल डोंगरात काही अंतरावर म्हसोबा देवाचं ठान आहे.
काळूबाईची मूर्ती स्वयंभू असून चतुर्भुजी आहे.देवीआईच्या उजव्या हातात त्रिशूल आणि तलवार आहे.डाव्या हातात ढाल आणि दैत्याची मान धरलेली आहे. देवी उभी असून तिचे एक पाय दैत्याच्या छातीवर ठेवलेले आहे.मूर्तीला शेंदूर लावलेला आहे. देवीला तिच्या वार्षिक यात्रोत्सवाच्या दिवशी म्हणजे पौष महिन्याच्या पौर्णिमेला देवी आईच्या चेहऱ्यावर सोन्याचा किंवा चांदीचा मुखवटा बसवतात देवीचे वाहन सिंह आहे.
काळूबाई जत्रा तीर्थक्षेत्र
हे मंदिर हिंदूं धर्मातील लोकांमध्ये लोकप्रिय आहे जे प्रत्येक जानेवारीत दहा दिवसांच्या कालावधीत वार्षिक काळूबाई जत्रा काढतात. मुख्य कार्यक्रम म्हणजे पौर्णिमेच्या दिवशी 24 तास चालणारा सण ज्यामध्ये तिने मारलेल्या देवीच्या राक्षसांना प्राण्यांचे बळी दिले जातात. देवीला पुरणपोळी (एक गोड पदार्थ) आणि दही भाताचा नैवद्य दाखवला जातो. धार्मिक कार्यक्रमाला साधारणतः 300,000 पेक्षा जास्त भाविक येतात. वार्षिक जत्रा कलेश्वरी देवीच्या सन्मानार्थ आहे, ज्याला विश्वासू लोक प्रेमाने काळूबाई म्हणतात.
काळूबाई देवीची अवतार कथा
मंधारदेवी काळूबाई देवीची अवतार कथा पांडवांच्या समकालीन आहे. रत्नासुर नावाच्या राक्षस राजाने यावेळी राज्य केले. या राजाचा सेनापती लक्ष्यासुर ऋषींना त्रास देत होता. त्यात त्यांनी भगवान शंकराकडून कठोर तपश्चर्या करून अमरत्वाचे वरदान मिळवले. त्यामुळे दिवसा कोणीही मनुष्य किंवा देव त्याला मारू शकत नव्हते. जर एखाद्याने युद्ध केले तर त्याचे रक्त जमिनीवर पडताच लखासुर पुन्हा त्याच्या मूळ रूपात प्रकट होईल.त्यावेळी मांडिल्य ऋषी आपल्या अनुयायांसह मांधरदेव येथे यज्ञविधी करीत होते. मग मंदार पर्वत. राक्षस लखासुर आणि त्याच्या सैन्याने नेहमी त्यांच्या यज्ञांमध्ये हस्तक्षेप केला. त्यावेळी मांडिल्य ऋषींनी आपल्या तपश्चर्येद्वारे शिवपार्वतीला आवाहन केले. त्याच्यावर प्रसन्न होऊन देवी पार्वती महाकालीच्या रूपात प्रकट झाली आणि लख्यासुराशी युद्ध केले. पहिल्या युद्धात लखासुराचे रक्त जमिनीवर पडताच त्याचे पुनरुज्जीवन झाले. ते पाहून माता कालीने पुढच्या युद्धात लख्यासुराचे रक्त जमिनीवर सांडू न देता स्वतः प्याले. त्यामुळे लक्ष्यासुराचा वध झाला. त्या वेळी, ऋषींनी मंदार पर्वतावर एक मंदिर आणि देवी काली मातेचे नाव स्थापित केले, म्हणजे. आजची मंधारदेवी काळूबाई, प्रसिद्ध झाली.
मांधारदेवी काळूबाई मंदिरात कसे जायचे ?
जर तुम्ही सार्वजनिक वाहतुकीने प्रवास करत असाल तर प्रथम तुम्हाला वाई किंवा सातारा शहराजवळ पोहोचावे लागेल. तिथून तुम्ही बस किंवा शेअरिंग टॅक्सी घेऊन मांधारदेवीला जाऊ शकता.
सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन सातारा = 57 किमी
सर्वात जवळचे विमानतळ पुणे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आहे = 93 किमी
काळूबाई मंदिर मंधरदेव वाई शहरापासून जवळच्या रस्त्याने अंतर.
मुंबई ते मांढरदेवी जवळचा मार्ग भोर मार्गे = 226 किमी
वाई पासून = 20 किमी
पुणे पासून = 85 किमी
सातारा पासून = 36 किमी
मांधारदेवी मंदिर प्रवेश शुल्क
प्रवेश शुल्क नाही
मंधारदेवी काळूबाई दर्शनाच्या वेळा
दिवसाची वेळ
सोमवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
मंगळवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
बुधवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
गुरुवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
शुक्रवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
शनिवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत
रविवारी सकाळी 7:00 ते रात्री 8:00 पर्यंत